HANBELİ MEZHEBİ

Hanbeli mezhebi veya Hanbelilik (Arapça: المذهب الحنابلة), İslam dini fıkıh (İslam hukuku) mezhebi. Hanbeli mezhebine bağlı olan kişiye "Hanbeli"denir.



Hanbeli Mezhebi İsmini İmam-ı Hanbeli'den Alır.

İmam-ı Hanbeli (Ahmed bin Hanbel)'in kendi usulüne göre şer'i delillerden çıkardığı hükümlere ve gösterdiği yola Hanbeli Mezhebi denir. Ehl-i sünnet itikadında olan müslümanlardan, amellerini yani ibadet ve işlerini, bu mezhebin hükümlerine uyarak yapanlara Hanbeli denir. Hanbelilik olarak da anılır.

Hanbeli mezhebi'nde Kur'an ve Hadis kaynağı önde gelir. Kitap ve sünnet te kesin bilgi yoksa, karşıtı bulunmayan sahabi sözü ile doğrultusunda uygulanır. Karşıtlık varsa, Kur'an ve sünnete en yakını tercih edilir. Daha kuvvetli bir delil yoksa, gönderilmiş haber, kıyas'a tercih edilir. Kıyasa en son başvurulur. Hanbeli mezhebi nakil ve rivayete ağırlık veren bir ekoldür. Günümüzde körfez ülkelerinde Irak, Kuveyt, Bahreyn ve Suudi Arabistan'da mensupları bulunmaktadır.

Ahmed bin Hanbel, islam devletinin sınırlarının genişlemesi ve artık islami kuralların saf haliyle yeterli olmamasından dolayı gerekli yerlerde aklın kullanımını savunan Mutezililere karşı çıkmıştır. Ahmed bin Hanbel'e göre "Kur'an'da yazılanlar ya da hadisler dışında hiçbir şey yoktur." Her konunun çözümü için gerekli olan şeyler bu ikisinde vardır. Ahmed bin Hanbel'in Halife Me'mun'un adamları tarafından sorguya çekildiğinde yalnız Kur'an'dan ayetler ve hadisler okuyarak cevap verdiği, onlardan anlam çıkarmaları redettiği, kendisine deliller gösterilmek istendiğinde sustuğu, böylece bunu dini itikad bakımından bir "bid'at" telakki ederek karşı koyduğu bilinmektedir.

NOT: İmam Hanbel'in ölümünden sonra ağırlığı azalan mezhep, Abdülkadir Geylani, İbni Teymiyye gibi İslam Alimlerinin bu mezhepte ibadet yapmasıyla tekrar canlanmıştır.